Ramadan in het bos

​

Door: Daan Goppel

IVTAR 10-5-2019, Amsterdam

​

Foto: Patrick Belvroy

​

‘Ik ben verdwaald.’ Type ik op mijn telefoon terwijl ik rondjes fiets door een nieuwbouwwijk in Amsterdam Noord. Op de uitnodiging die mij was toegestuurd stond alleen een straatnaam zonder huisnummer, dus zelfs Google kan mij nu niet het juiste pad wijzen. Vertwijfeld kijk ik naar een paar mannen die uit een zijstraat komen lopen. Zijn zij misschien van Indonesische afkomst? Zou ik ze kunnen volgen? Ik kijk nog eens goed, maar ze lijken mij bij nadere beschouwing eerder een Surinaamse achtergrond te hebben. Dan gaat mijn telefoon over. Aan de andere kant van de lijn klinkt een jongen met een zachtaardige, wat hoge stem: “Oh héé, ja we gaan zo beginnen, ik zal je de locatie sturen.” Dan wordt de verbinding plotseling verbroken en volgt een berichtje: ‘Je moet bij de poort zijn. Sorry, verbinding viel weg, hihihi’.

​

Breken van het vasten

Dit is het tweede jaar dat deze bijeenkomst wordt georganiseerd, verduidelijkt Rudy. Achter mij sluit hij de poort van wat vroeger een tennisclub is geweest, en nu het meeste weg heeft van een bos. Wat begonnen is als een gezellig samenzijn – het breken van het vasten met vrienden uit de Indonesisch-Nederlandse moslimgemeenschap – is uitgegroeid tot een evenement voor een breder publiek. De avond heeft een inhoudelijk programma en tot besluit, uiteraard, veel en lekker Indonesisch eten.

​

 

“Iftar is de Arabische term voor het breken van het vasten tijdens de ramadan,” vertelt Dimple, de initiatiefneemster van de bijeenkomst. “We vinden duurzaamheid een belangrijk thema en in mijn interpretatie wordt dit ook in de Koran onderstreept. Het eten vanavond is daarom vegetarisch. Als woordspeling hebben we de ‘f’ veranderd in de ‘v’ van vegetarisch en de ‘i’ staat in dit geval voor Indonesisch.” Het programma gaat beginnen. Ze excuseert zich en loopt richting het geïmproviseerde podium. Haar lange zwarte haar dansend achter zich aan.

​

Meerdere wegen naar Mekka

Tussen het natuurgroen zijn kleden en zeilen neergelegd. Daarop zitten enkele tientallen gasten in kleermakerszit bijeen rondom lage tafeltjes. Voor het zeil staat een lange rij schoenen opgesteld. De meerderheid van de bezoekers heeft een Indonesische afkomst, maar zeker niet iedereen. Op deze frisse meiavond zit een bont gezelschap bij elkaar. Met koude billen, maar met warm hart. En voor het merendeel, een nog lege maag.

Na een welkomstwoord en de korte presentatie van een stichting die cacaoboeren op Sulawesi ondersteunt, volgt een paneldiscussie tussen drie deelnemers aan het tv-programma Moslims zoals wij. In dit programma hebben acht moslims met uiteenlopende achtergronden tien dagen samen in een huis gewoond en met elkaar gesproken over hun beleving van de islam. Op de stoelen nemen plaats: Döne, een lesbische moslima van gemengde Indonesisch-Turkse komaf, die niet vast, en zich sterk maakt voor de positie van LHBTI’ers in de samenleving. Naast haar zit de 27-jarige Hazjir, een jongen met baard van Afghaanse afkomst die, voor het deelname aan het programma, nog nooit in zijn leven een vrijdaggebed in de moskee heeft meegemaakt. De derde gast is Joanna, een blank-Nederlands ogende jongedame met in haar haren een roze doek gewikkeld. Drie verschillende personen die zich allen op hun eigen wijze als moslim presenteren. Tijdens het gesprek wordt toepasselijk opgemerkt dat ‘er meerdere wegen naar Mekka leiden’.

​

Na de paneldiscussie volgt een a capella zangoptreden van de groep Sahabat, die twee zoetgevooisde nummers ten gehore brengt waarmee de handen van de toehoorders op elkaar worden gekregen. Daarna volgt een kennisquiz over het vasten en de islam. Met een aantal lastige vragen wordt de kennis van de aanwezige gasten op de proef gesteld. Rondom mij wordt bij elke vraag druk gediscussieerd en klinken uitingen van lichte teleurstelling of euforie wanneer een vraag fout of goed beantwoord is. Bijvoorbeeld: ‘Duurt het vasten van zonsopgang tot zonsondergang?’ Een strikvraag, want het blijkt dat al bij de ochtendschemer, nog voordat de zon boven de horizon verschenen is, het vasten begint.

​

Iftar

Wanneer het moment waarop het vasten gebroken kan worden naderbij komt, neemt een jongeman voor de toehoorders plaats. Met zangerige taal reciteert hij in het Arabisch een vers uit de Koran. Daarna volgt de vertaling in het Nederlands, waarin wordt verkondigd welke regels er aan het vasten verbonden zijn. Dan is het bijna zover en betreedt de muezzin het podium. Plotseling komen van verschillende kanten dames aangesneld met dienbladen vol hapjes. Dadels, pandancake en druiven. Uit de aanwezigen klinkt een verlekkerd geroezemoes. De muezzin zet de azan in, Allah wordt geprezen, en vanaf dat moment beginnen de aanwezigen met eten. Een jongedame zonder islamitische achtergrond kijkt verbaasd om zich heen. “Mag het nu al?” vraagt ze op fluistertoon aan haar buurman. “Jazeker, vanaf het moment dat de azan wordt ingezet,” verduidelijkt hij met een mond vol druiven en een vriendelijke glimlach.

De aanwezige gelovigen begeven zich daarna richting de voormalige kantine van de tennisclub om zich ritueel te wassen voor het gebed. Wanneer het gebed is afgelopen volgt een lange gezellige avond met soep, rijst en allerhande andere lekkernijen. In de geest van de duurzame islam is alles uiteraard vegetarisch. IVTAR, met een ‘v’ inderdaad.